Sic Transit Gloria Mundi

Η αποχώρηση του Λυκούδη και των υπολοίπων εικοσιτόσων από τη ΔΗΜΑΡ σηματοδοτεί το οριστικό κλείσιμο ενός σημαντικού κεφαλαίου στη σύγχρονη πολιτική ιστορία.

Εκφράζει το οριστικό πλέον τέλος, τον ενταφιασμό μιας ελπίδας που γεννήθηκε στις αρχές του 2010, στη μέση μιας πολύπλευρης κρίσης, οικονομικής, πολιτισμικής, θεσμικής για τη χώρα μας.

Η ΔΗΜΑΡ ήταν αυτή που έδωσε ελπίδες για πολιτική έκφραση σε πολλούς από μας που κουβαλούσαμε την ταυτότητα του «αριστερού» από δεκαετίες πριν, αλλά αυτήν την ταυτότητα την είχαμε καταχωνιάσει στο βάθος του συρταριού του κομοδίνου μας. Η ΔΗΜΑΡ μπόρεσε κατ΄αρχήν να συσπειρώσει και να επαναπολιτικοποήσει πλήρως όλους εμάς που απαυδισμένοι από την πολιτική κουλτούρα δυο δεκαετίων, είχαμε προτιμήσει να αποσυρθούμε ταπεινά και να ασχοληθούμε με ιταμές μικροαστικές ασχολίες προσωπικού ενδιαφέροντος σνομπάροντας την τρέχουσα κομματική παρακμή.

Ατυχώς όμως η κομματική γραφειίλα καραδοκούσε κι εκεί, στειρώνοντας οποιαδήποτε νέα σκέψη προσπαθούσε να αναπτυχθεί. Σύνδρομα αριστερής κομματικής γραφειοκρατίας ξυπνούσαν από το παρελθόν, σα να ήταν ακόμα εκεί σε ύπνωση περιμένοντας το κατάλληλο περιβάλλον για να αναπτυχθούν και πάλι.

Ότι η ΔΗΜΑΡ κατά τη γένεσή της είχε προσελκύσει αριστερά άτομα διαφορετικής κοσμοθεωρίας ήταν εμφανές στο προσεκτικό παρατηρητή. Ότι συνυπήρχε ο ανεξάρτητος αυτοσυντηρούμενος αριστερός πολίτης, που είχε ήδη με το πέρασμα των καιρών διαμορφώσει μια πιο φιλελεύθερη ματιά, με το επί δεκαετίες κομματικό στέλεχος, που η επιβίωση του κόμματος εξασφάλιζε τη δική του προσωπική επιβίωση, άρχισε σε λίγους μήνες να διαφαίνεται όλο και πιο καθαρά.

Το πρώτο, και γι αυτό σημαντικότερο, καμπανάκι του κινδύνου, που σήμανε κατά τη γνώμη μου και το πιο καίριο λάθος της ΔΗΜΑΡ, ακούστηκε με το σχηματισμό της κυβέρνησης του 2012. Η ΔΗΜΑΡ ήταν σε θέση ακριβώς εκείνη τη στιγμή να ρευστοποιήσει ένα ασύγκριτο ηθικό πλεονέκτημά της. Τη μη συμμετοχή της στον κατάλογο όσων ευθύνονταν για την κρίση. Την ταμπέλα του νέου κι ελπιδοφόρου που έφερνε κείνη ακριβώς τη στιγμή. Πέσε κι παίρνε να έλεγε στο Σαμαρά ακριβώς την περίοδο του σχηματισμού της κυβέρνησης, ο Σαμαράς θα έπαιρνε ημίσεια κλίση αριστερά.

Σκεφτόμενη όμως άκρως συντηρητικά, φοβήθηκε να εξασκήσει αυτήν την υπεροχή της, δίνοντας χώρο στο Σαμαρά. Και έκτοτε άρχισε να ξετυλίγεται το κουβάρι της συντηρητικότητάς της. Δεν έχει νόημα να τονίσουμε τη σωρεία συντηρητικών επιλογών που έκανε στη συνέχεια. Έχει όμως νόημα να δούμε ότι συνέβη από μια άλλη σκοπιά.

Κοιτάζοντας τα γεγονότα της εποχής τώρα, δυο χρόνια μετά, δυστυχώς κανείς καταλήγει σε ένα συμπέρασμα. Όλα έμελλε να γίνουν όπως έγιναν με σκοπό να ξεπεράσουμε την κρίση χωρίς να αλλάξει τίποτα. Η ουσία ήταν να προστατευθούν οι δυνάμεις εκείνες της κοινωνίας οι οποίες έβγαιναν τόσα χρόνια ωφελημένες, οδηγώντας τη χώρα σε κρίση, αλλά και να διατηρήσουν κατά τη διαδικασία εξόδου από αυτήν την κρίση όσο γίνεται τα προνόμια που κατείχαν. Η τρικομματική κυβέρνηση η οποία φτιάχθηκε, τρικομματική για όσο χρειαζόταν, κατάφερε αυτό ακριβώς. Να περάσει τον πρώτο σκόπελο χωρίς να αλλάξει ούτε μια δομή της κοινωνίας. Σε αυτό η ευθύνη ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ είναι ακέραια και ισομερής. Κάθε μέρος στην κυβέρνηση θεωρούσε καθήκον του να προστατέψει τις συντεχνίες που αυτό εξέφραζε πολιτικά, και έτσι ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.

Βέβαια, εδώ θα δημιουργηθεί εύλογα το ερώτημα: «Δηλαδή, η τρικομματική κυβέρνηση ήταν κάτι που έπρεπε να αποφευχθεί;» Όχι, σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να βγει αυτό το συμπέρασμα. Η τρικομματική κυβέρνηση καλώς έγινε, ήταν αυτό που έπρεπε να γίνει, και αυτό θα πρέπει να γίνεται και στο εξής. Δεν έφτανε όμως αυτό. Έπρεπε να συνδυαστεί και με κάτι άλλο. Ποιο ήταν αυτό;

Μιλήσαμε προ ολίγου για την εξαιρετική ατολμία της ΔΗΜΑΡ, η οποία έπρεπε ακριβώς εκείνη τη στιγμή, αντί να κλειστεί στο αριστερό συντηρητικό καβούκι της, να πιάσει τον ταύρο από τα κέρατα και να επιβάλει πολιτικές διεξόδους-τομές ώστε η κοινωνία μας, επωφελούμενης της κρίσης, να πραγματοποιήσει τα άλματα εκσυγχρονισμού τα οποία είχε και έχει ανάγκη.

Η ατολμία αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι εντός της επικράτησαν τα πιο συντηρητικά παλαιοκομματικά της στοιχεία απομονώνοντας και απομακρύνοντας εντέλει τις πιο καινοτόμες απόψεις. Είναι γνωστό όμως ότι αυτή ψαλίδα, όπως εκφράστηκε στη ΔΗΜΑΡ, έτσι, καθ΄ αναλογίαν, εκφράζεται και στα άλλα δυο κόμματα της συγκυβέρνησης. Αυτό που δε δούλεψε σωστά λοιπόν στην κυβέρνηση Σαμαρά είναι ότι και από τα τρία κόμματα ανέλαβαν και πέτυχαν να καθοδηγήσουν τις εξελίξεις οι πιο συντηρητικές πτέρυγές τους.  Τα μέρη εκείνα των κομμάτων που απλά εξέφραζαν και ενδιαφερόντουσαν να βγάλουν από την κρίση το status quo.

Δυστυχώς δείχνουν να το πετυχαίνουν. Κι οι ελπίδες όσο πάνε και γίνονται φρούδες αν διακρίνει κανείς τα μικροστοιχεία που χαρακτηρίζουν το χώρο. Οι εξελίξεις τρέχουν, αλλά οι αντιδράσεις σχηματοποιούνται με χαρακτηριστικά αργή, έως νωχελική ταχύτητα, και δε δείχνουν να τις προλαβαίνουν. Φαίνεται ότι κάθε μονάδα εντός του φιλελεύθερου – προοδευτικού – σοσιαλδημοκρατικού, ή όπως αλλιώς αυτός  λέγεται, χώρου την ενδιαφέρει πρώτα να διασώσει – εξασφαλίσει το δικό της πολιτικό μέλλον παρά να προλάβει τις εξελίξεις.

Διότι, τι ακριβώς περίμεναν ο Λυκούδης και οι συν αυτώ έως τώρα για να αποχωρήσουν από τη ΔΗΜΑΡ; Να έλθει η θεία φώτιση στο θείο (το λέει και το όνομά του) Φώτη – Φανούρη; Δεν είχαν την πολιτική πρόβλεψη ότι αυτό θα γίνει τελικά; Όλος ο κόσμος το είχε προβλέψει. Μόνο αυτοί καθυστερούσαν, καθυστερώντας εν τέλει τη συνολική προσπάθεια για ευρεία συγκρότηση κεντροαριστεράς μια με τους 58, μια με την Ελιά κλπ κλπ.

Αλλά και από την άλλη μεριά, οι προβλέψεις δεν είναι και τόσο ευοίωνες. Το ΠΑΣΟΚ, ακολουθώντας πιστά το παράδειγμα της ΔΗΜΑΡ, έχει παραδοθεί σε μια άνευ προηγουμένου εσωτερική διαμάχη, που στην καλύτερη περίπτωση σε κάνει να ξεκαρδίζεσαι στα γέλια. Πως γίνεται, τόσοι ενδιαφέροντες πολιτικά άνθρωποι, που υπάρχουν εκεί να σύρονται σε ξεκατινιάσματα μεταξύ τους, χωριζόμενοι σε ΓΑΠικούς και Βενιζελικούς, και να το υπομένουν αυτό μαζοχιστικά μέσα στο ίδιο τους το κόμμα, είναι απίστευτο.

Για το Ποτάμι έχουμε πει τόσα που δε χρειάζεται να επαναλάβουμε τίποτα. Απλά παρακολουθούμε τις εξελίξεις που αργά και βασανιστικά δικαιώνουν την άποψη ότι από μόνο του είναι λίγο και θα πρέπει να δει λίγο πιο σοβαρά τα ζητήματα των συνεργασιών του. Θα έλεγα και ταυτότητας, αλλά από ότι φαίνεται αυτό είναι γενικότερο πρόβλημα των κομμάτων στην Ελλάδα. Από τα βάθη των χρόνων.

Ας είναι λοιπόν. Ποτέ δεν είναι αργά, αρκεί να γίνει, τώρα όμως, και όχι όταν κάθε κεντροαριστερός φύλαρχος θα έχει διασφαλίσει τη θέση του, και θα θεωρήσει ότι έχει εξασφαλίσει την «κεντροαριστερή» ηγεμονία, χρησιμοποιώντας μια ψευδοαριστερή σοσιαλδημοκρατική κάλυψη, ας γίνει λοιπόν μια προσπάθεια η οποία θα σαρώσει κάθετα τους ήδη υπάρχοντες πολιτικούς σχηματισμούς, φέρνοντας μαζί όσους θέλουν να δημιουργήσουν νέες σύγχρονες δομές στην Ελλάδα.

Προσωπικά, δεν το βλέπω. Οι εξελίξεις ας με διαψεύσουν.

Εμου του ιδίου